Nguồn: http://www.nguoidaibieu.com.vn/Trangchu/VN/tabid/66/CatID/4/ContentID/55733/Default.aspx
Phó chủ tịch Hội Di sản văn hóa VN, PGS Phạm Mai Hùng nhận xét: "Giới khoa học nói vui, Việt Nam đang trong "hội chứng" làm hồ sơ trình UNESCO công nhận Di sản Thế giới". Người ta còn tính cách xin công nhận DSTG đối với cả Khu du lịch sinh thái Tràng An ("ép duyên" với cố đô Hoa Lư, Ninh Bình), một dự án đang xâm hại thô bạo cảnh quan thiên nhiên.
Nổi bật quốc gia hay toàn cầu
Tính đến đầu tháng 11 này, đã có hơn 10 địa phương đã, đang xúc tiến quá trình lập hồ sơ trình UNESCO công nhận di tích, danh thắng trên địa bàn là Di sản Thế giới (DSTG). Trong số này, Chính phủ đã đăng ký bước đầu với UNESCO công nhận Thắng cảnh Hương Sơn (Hà Tây cũ - 1997) và Bãi đá cổ có chạm khắc ở Sapa (Lào Cai - 1997) song đến nay, hai tỉnh này vẫn chưa triển khai được hồ sơ chính thức. Gs Phan Khanh (Hội Khoa học lịch sử VN) khuyến cáo: "Phong trào lập hồ sơ cũng tốt, nhưng đừng "hăng" quá! UNESCO sẽ không công nhận theo phong trào mà đòi hỏi những tiêu chí khoa học và tuân thủ quy trình cực kỳ chặt chẽ"!
Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật VN Trương Quốc Bình phân tích: nhiều tỉnh đua nhau đề nghị Chính phủ được lập hồ sơ cũng là mong muốn chính đáng vì ngoài uy tín mang lại cho địa phương còn có nguồn lợi rất lớn từ du lịch. Do đó, có tỉnh còn ra nghị quyết chỉ đạo triển khai như thế nào. Tuy nhiên, một số địa phương cứ ngỡ di sản có giá trị tầm quốc gia cũng đáp ứng 1/10 tiêu chí "nổi bật toàn cầu" và mới nhìn thấy lợi ích kinh tế mà không hiểu quy trình lập hồ sơ, rất nhiều nghĩa vụ phải tuân thủ nghiêm ngặt. Theo Chủ tịch Hội Di sản văn hóa VN Lưu Trần Tiêu, đau đầu nhất là các quốc gia phải cam kết bảo vệ tính toàn vẹn đối với di sản đã được UNESCO công nhận. UNESCO luôn chất vấn Chính phủ VN về cảng Cái Lân, cầu Bãi Cháy... ảnh hưởng thế nào đến vịnh Hạ Long. Phá vỡ cảnh quan vẫn đăng ký DSTG?
Gs Nguyễn Nghĩa Thìn, ĐHQG Hà Nội, cho biết, quần thể hang động sinh thái Tràng An rộng 1.566ha, thuộc địa phận 6 xã, phường của hai huyện Hoa Lư, Gia Viễn và TP Ninh Bình. Đặc biệt, khu vực này giống hệt vịnh Hạ Long cả về giá trị địa chất - địa mạo và cảnh quan thiên nhiên... Đầu tháng 4.2008, UBND tỉnh Ninh Bình phê duyệt dự án Khu du lịch sinh thái (KDLST) Tràng An rộng 2.168ha (bao trùm phần lớn khu hang động Tràng An) do Doanh nghiệp xây dựng Xuân Trường làm chủ đầu tư. Đến nay, tại đây đã thi công, nạo vét cơ bản xong 31 thung - khu đất trũng sình lầy nằm giữa các khối núi đá, thường ngập nước vào mùa mưa - và 48 hang động; đưa một tour đường thủy vào khai thác với giá vé 60.000 đồng/khách
Mới đây, chúng tôi may mắn tham gia đoàn khoa học khảo sát khu hang động Tràng An. Phải thừa nhận phong cảnh sơn thủy hữu tình và hệ thống liên hoàn hang - thung - núi đá kỳ thú. Tuy nhiên, dễ dàng nhận thấy một số trong 9 hang (60 - 315m) chúng tôi tham quan đang bị đục phá khá thô bạo. Một số mảng trần hang vốn có nhiều nhũ đá lớn nhỏ mới bị "thi công" thành mái bằng hoặc vạt chéo khá... nhẵn nhụi. Nhiều đoạn vách hang được "cải tạo" thô thiển rộng sang hai bên. Nghiêm trọng hơn - có lẽ để tạo sự khác biệt với các hang thấp hẹp khác - chủ đầu tư KDLST Tràng An còn "nâng" vòm hang Trần, Quy hậu cao vút "như ga tầu điện ngầm" (từ của Gs Trần Nghi, khoa Địa chất, ĐH Khoa học tự nhiên, ĐHQG Hà Nội). Hai bên vách hang Nấu Rượu còn bị phá rộng thênh thang để thuyền đi được hai chiều (!)
Sau chuyến khảo sát, Gs Trần Nghi đã đề nghị lãnh đạo UBND tỉnh Ninh Bình và Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch: "Không được tiếp tục can thiệp vào hang động nữa, nếu không sẽ trở thành Di sản thiên nhiên kiêm... nhân tạo"! Ts Vũ Thế Long, Hội Khoa học lịch sử VN, cũng khuyến cáo, phải dừng ngay việc đục phá này, kẻo chuyên gia UNESCO đến thẩm định rất dễ chấm điểm âm!
Dư luận thì lo ngại, ngoài 11 hang đã bán vé cho khách vào tham quan, không ai biết "số phận" của 37 hang còn lại tại KDLST Tràng An đang và sẽ ra sao!
Trao đổi với chúng tôi mới đây, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Trần Chiến Thắng cho biết, các cơ quan chức năng - không nhất thiết phải là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch - cần kiểm tra việc tác động đến cảnh quan, hang động trong quá trình thi công KDLST Tràng An. Còn trong tham luận gửi hội thảo Giá trị Di sản văn hóa cố đô Hoa Lư và Khu du lịch sinh thái Tràng An tại Ninh Bình vừa qua, Phó cục trưởng Cục Di sản văn hóa Nguyễn Quốc Hùng cảnh báo, nếu Ninh Bình chưa có hành động cụ thể, cam kết bảo vệ sự toàn vẹn và nguyên gốc các giá trị của di sản thì chưa thể triển khai các công việc tiếp theo.
Tiến Ngân
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét