| ||
| ||
| ||
 | ||
 | ||
 | ||
Nguyễn Tiến Hưng
nguồn: http://vnexpress.net/gl/ban-doc-viet/2012/02/nhung-bai-do-xe-hoanh-trang-o-duc/
PGS-TS Nguyễn Quang Đạo:
Hà Nội phải phá ba cầu vượt mới xây?
> Hà Nội: Xây thêm 15 cầu vượt bộ hành
TP - Các cầu vượt như Mai Dịch, Ngã Tư Sở và Ngã Tư Vọng trị giá khoảng 5.000 tỷ đồng sắp tới sẽ phải phá bỏ để xây dựng đường trên cao tại các tuyến đường vành đai 2 và 3.
 |
| Sau hơn 5 năm sử dụng, những cây cầu triệu đô của Hà Nội sắp phải phá bỏ? Ảnh: T.Đảng. |
Thông tin trên được đưa ra tại hội thảo về “Một số giải pháp xây dựng hệ thống giao thông minh tại Việt Nam”, được tổ chức vào cuối tuần qua ở Hà Nội. Tại hội thảo, các chuyên gia giao thông và xây dựng cho rằng, nếu xây dựng đường trên cao dọc tuyến vành đai 2 và 3 thì 3 cầu vượt Mai Dịch, Ngã Tư Sở và Ngã Tư Vọng sẽ phải phá bỏ.
Theo các chuyên gia, cả ba cầu trên vừa được xây dựng và đưa vào sử dụng cách đây khoảng 5 năm. Tổng kinh phí đầu tư xây 3 cây cầu này gần 5.000 tỷ đồng.
PGS. TS Nguyễn Quang Đạo, trường Đại học Xây dựng Hà Nội cho biết, hiện dọc tuyến đường vành đai 2 và vành đai 3 đang có 3 cầu vượt. Cả ba cầu vượt này đều được bố trí tại các nút giao thông trọng điểm của Thủ đô như Ngã Tư Sở, Ngã Tư Vọng (vành đai 2), nút giao thông Mai Dịch (vành đai 3), vì vậy nếu xây đường trên cao thì nhất thiết phải phá bỏ các cây cầu này.
“Tuy nhiên cũng còn một số giải pháp như kết nối trực tiếp hoặc đi vượt các cầu, nhưng cả hai giải pháp này rất tốn kém và không mang lại hiệu quả giao thông cao”, ông Nguyễn Quang Đạo nhấn mạnh.
Theo Kế hoạch phát triển giao thông vận tải Thủ đô 2011 – 2015 vừa được Sở GTVT trình UBND TP Hà Nội, từ nay đến 2015, Hà Nội sẽ xây dựng 6 tuyến đường trên cao trên các tuyến vành đai và một số trục đô thị trung tâm.
Cụ thể, đường vành đai 3 đoạn từ cầu Thăng Long – Mai Dịch và đoạn Mai Dịch – Linh Đàm (hiện Ban quản lý dự án Thăng Long, Bộ GTVT đang triển khai); đường vành đai 2 đoạn Vĩnh Tuy – Ngã Tư Vọng và đoạn Ngã Tư Vọng – Cầu Giấy; trục giao thông Kim Giang – Lê Trọng Tấn – Ga Gà Nội (làm đường trên cao từ đường vành đai 2 đến vành đai 3,5); trục Phú Đô – Xuân La (làm đường trên cao từ vành đai 2 đến đại lộ Thăng Long). Tổng kinh phí đầu tư cho các tuyến đường này khoảng 50.000 tỷ đồng.
Trọng Đảng
nguồn: http://www.tienphong.vn/Thoi-Su/542733/Ha-Noi-phai-pha-ba-cau-vuot-moi-xay.html
và đây là 1 số ý kiến của đọc giả:
Vốn là một cán bộ lâu năm trong ngành, tôi được tham gia quá trình xây dựng từ đồ án quy hoạch chung đầu tiên do chuyên gia Liên Xô lập giúp Hà Nội những năm 1960, đến đồ án quy hoạch chung Hà Nội cuối cùng trước khi tôi nghỉ hưu là đồ án do tập đoàn tư vấn Mỹ, Hàn Quốc cùng các chuyên gia quy hoạch Việt Nam công tác tại Bộ Xây dựng và Hà Nội lập trình được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại quyết định số 106/1998/QĐ-TTg ngày 20/6/1998. Trong quá trình theo dõi các đồ án quy hoạch, chúng tôi chưa từng chứng kiến một đồ án quy hoạch chung nào của Hà Nội lại được các tổ chức, cá nhân tham gia, góp ý sôi nổi và phong phú như đồ án mới đây.
| |
Mở rộng địa giới Hà Nội không phải là để đưa tất cả nông dân vào sống trong đô thị Hà Nội. Phải nhớ nghị quyết của Đảng là “Ly nông bất ly hương”. Vì vậy đồ án quy hoạch chung Hà Nội, ngoài việc chú trọng đầu tư xây dựng đô thị thì phải quan tâm đầu tư quy hoạch các vùng nông thôn rộng lớn của Thành phố, làm cho điều kiện sống của nông dân Hà Nội không khác biệt với người dân sống trong đô thị, đây cũng là một cách để hạn chế gia tăng dân số đô thị và giảm gánh nặng đầu tư cho đô thị.
Vấn đề Trung tâm Hành chính Quốc gia trong quy hoạch chung:
Trung tâm Hành chính Quốc gia dự kiến xây dựng ở đâu cũng là điều được nhìều người quan tâm, góp ý. Theo tôi Trung tâm Hành chính Quốc gia là bộ mặt kiến trúc tiêu biểu của Thành phố, là một bộ phận quan trọng cấu thành nên đô thị. Trung tâm Hành chính Quốc gia phải gắn với Trung tâm Chính trị và phải là nơi đến thuận lợi nhất cho quảng đại quần chúng nhân dân. Việc xác định địa điểm xây dựng Trung tâm Hành chính Quốc gia cần cân nhắc thận trọng nhiều mặt. Không phải ở đâu có đất rộng thì cho xây dựng. Được biết các cơ quan Bộ, ngang Bộ đóng tại Hà Nội, tuy xây dựng phân tán, song trụ sở làm việc đều rất khang trang, hiện đại. Vậy hà cớ gì chúng ta phải xây dựng thêm Trung tâm Hành chính Quốc gia ở Ba Vì. Công trình này có phải là một nhu cầu thật sự đối với Thủ đô Hà Nội trong tương lai hay không?
Bài học về chiến tranh vệ quốc của ông cha ta, là ở vào những thời kỳ lịch sử khó khăn, thế giặc mạnh. Ông, cha ta thường rút lên rừng, lên núi để bảo toàn lực lượng, tính kế lâu dài, chờ thời cơ. Nay đất nước ta ở thời kỳ thanh bình, thịnh vượng. Nhà nước đang tiến hành mở cửa, vươn ra năm châu, bốn biển hội nhập với thế giới bên ngoài. Tại sao chúng ta phải tính kế lên rừng, vào núi để xây dựng một công trình quan trọng tầm cỡ quốc gia?
Về nội dung đồ án quy hoạch chung Hà Nội:
Theo tôi, bản đồ án quy hoạch chung Hà Nội mới ở giai đoạn định hướng cho chùm đô thị Hà Nội. Nay mai Thủ tướng Chính phủ có quyết định phê duyệt thì để triển khai xây dựng và quản lý xây dựng theo quy hoạch Hà Nội còn phải lập đồ án quy hoạch chung cho từng đô thị.
(Trong đó có đô thị Trung tâm và các đô thị Vệ tinh).
Về tính khả thi của đồ án quy hoạch chung Hà Nội:
Muốn xây dựng Hà Nội trở thành một thủ đô lớn, văn minh, hiện đại như chúng ta mơ ước, Hà Nội cũng như Nhà nước phải đầu tư rất nhiều tiền của đề thực hiện được giấc mơ này. Nước ta là một nước nghèo trên thế giới. Nguồn thu chủ yếu của ngân sách quốc gia là bán tài nguyên, đất đai… Vậy tiền đâu để đầu tư xây dựng một thủ đô văn minh, hiện đại và rộng lớn đến như vậy. Nếu áp dụng hình thức cho người nước ngoài thuê đất đai, lập các dự án đầu tư xây dựng, hình thành bộ mặt Thủ đô thì trên mặt bằng Hà Nội sẽ có rất nhiều ông chủ, rất nhiều tô giới, rất bất tiện cho người dân. Nhìn trên Hà Nội, giống như cái áo, có nhiều mảnh vá đẹp. Nếu áp dụng hình thức vay vốn nước ngoài để phát triển Đô thị Hà Nội thì hiệu quả chưa thấy đâu, song để lại gánh nợ lớn cho con cháu sau này. Nước Pháp là nước kinh tế phát triển lâu đời, tiềm lực kinh tế mạnh song tổng thống Pháp Sarkôzi với mơ ước xây dựng một đại Pari với chi phí khoảng 35 tỷ euro đã phải gác lại giấc mơ của mình vì sự phản đối mạnh mẽ của Đảng Cánh tả và Chính đảng cầm quyền, liêm minh vì phong trào nhân dân. Các cụ ta có câu “liệu cơm gắp mắm”. Chúng ta có quyền mơ ước, phải hướng tới tương lai, song lại phải xuất phát từ hiện thực kinh tế đất nước.
Kết luận:
Sở dĩ trong thời gian qua có nhiều ý kiến khác biệt xung quanh đồ án quy hoạch chung Hà Nội là do ý tưởng đồ án quy hoạch chung thể hiện một sự mong muốn chủ quan, nhiều tham vọng, chưa xuất phát từ điều kiện thực tiễn của đất nước. Hồi nhỏ tôi vẫn nhớ câu chuyện ngụ ngôn “Con ễng ương muốn to bằng con bò”. Trong đồ án quy hoạch chung một số mô hình quy hoạch cho là tiên tiến của thế giới được áp dụng cho Hà Nội, song thực tế trên thế giới người ta đã thử nghiệm không thành công. Một số thuật ngữ chuyên môn trong đồ án giữa các chuyên gia và những người lập đồ án chưa chắc đã hiểu ngữ nghĩa giống nhau. Thời gian để tiến hành lập đồ án quy hoạch chung quá ngắn khó hòan thành nội dung nghiên cứu tiến hành quy hoạch chung Hà Nội quá lớn và phức tạp. Cho nên nảy sinh nhiều ý kiến khác nhau và còn sự phân vân là điều khó tránh khỏi. Ngay cả các chuyên gia Mỹ, Hàn Quốc cũng chưa chắc đủ thời gian để tìm hiểu sâu thực địa, thâm nhập thực tế, tìm hiểu những vấn đề văn hóa, lịch sử Hà Nội. Công tác thiết kế quy hoạch không chỉ đơn thuần của bộ môn quy hoạch mà còn liên quan đến phạm trù xã hội.
Nếu chúng ta vội vàng đưa ra một quy họach có tầm vóc lớn cả về không gian và thời gian như vậy mà thời gian hòan thành quá gấp gáp, chưa xác lập đầy đủ những căn cứ cần thiết và đáng tin cậy thì e rằng 5 – 10 năm nữa thành phố Hà Nội lại xin Nhà nước cho điều chỉnh lại quy hoạch chung và câu chuyện các chuyên gia bàn cãi hôm nay sẽ tiếp tục được làm sáng tỏ. Nhưng sự tốn kém và những hệ lụy của sự tính tóan thiếu thấu đáo và tòan diện đối với một quy họach lớn như vậy có lẽ cho đến nay chưa ai có thể lường được hết.
Kiến trúc sư Vương Đình Cát
Số 1 Bùi Ngọc Dương
So với clip cách đây 3 tháng, đồ án mới nhất về quy hoạch Hà Nội vẫn giữ nguyên ý tưởng về 5 đô thị vệ tinh, nhưng nhấn mạnh hơn về trục giao thông Thăng Long nối Ba Vì với trung tâm thủ đô.
> Cần làm rõ tại sao chọn Ba Vì là trung tâm hành chính/ Đại biểu QH lên tiếng việc dời trung tâm hành chính về Ba Vì
Trong clip dài hơn 12 phút, hình ảnh Hà Nội tương lai hiện lên chủ yếu qua các bản vẽ, con số. Nền nhạc sử thi trước đây được thay bằng các giai điệu quen thuộc về Hà Nội. Các hiệu ứng bắt mắt cũng được giảm thiểu tối đa, tạo cho người xem cảm giác thực tế hơn về thủ đô.
Trục Thăng Long trong đồ án quy hoạch chung thủ đô. Ảnh chụp từ clip
| Clip đồ án quy hoạch Hà Nội năm 2030 |
Theo đồ án, tới năm 2030, đô thị trung tâm hạt nhân được giới hạn từ phía nam sông Hồng đến đường vành đai 4 và phía bắc sông Hồng qua khu vực Mê Linh, Đông Anh, Gia Lâm, Yên Viên và Long Biên. Đây là trung tâm chính trị, lịch sử, văn hóa, ngoại giao, tài chính, thương mại, dịch vụ, du lịch, y tế, đào tạo chất lượng cao của Hà Nội và cả nước. Dự báo đến năm 2030, khu vực này có dân số 4-4,6 triệu người.
Ý tưởng về 5 đô thị vệ tinh được giữ nguyên. Mô hình nông thôn mới được đề cập khá chi tiết. Không gian xanh bao gồm hành lang xanh, vành đai xanh và các nêm xanh xen giữa các khu đô thị. Trong đó hành lang xanh chiếm tới 70% tổng diện tích đất tự nhiên.
Về giao thông, điểm nhấn là trục Thăng Long - nắm giữ vai trò trục giao thông nối Ba Vì với Hoàng Quốc Việt, Hồ Tây. Ngoài ra, trục Thăng Long cũng được kỳ vọng kết nối văn hóa Thăng Long - Hà Nội với văn hóa Xứ Đoài. Trên trục này sẽ xây dựng một số công trình kiến trúc, lịch sử, giải trí tầm cỡ quốc gia và quốc tế, có Đài Độc lập và công viên cảnh quan.
Kết thúc trục Thăng Long (tại Ba Vì) là khu vực dự trữ đất quốc gia dành để xây dựng trung tâm hành chính quốc gia sau năm 2050. Từ nay tới năm 2030, việc di dời trung tâm hành chính ra Hòa Lạc (như clip cũ) hay khu Mỹ Đình không được đề cập tới.
Để giải quyết dứt điểm vấn đề giao thông đô thị, đồ án quy hoạch đã đề xuất thiết lập trục hướng tâm và các tuyến vành đai, phát triển mạnh giao thông công cộng, xe buýt nhanh, hệ thống 6 tuyến tàu điện ngầm (metro)... tách biệt lưu thông hàng hóa với giao thông đô thị. Nâng cấp cảng hàng không quốc tế sân bay Nội Bài sau năm 2030 đạt công suất 50 triệu lượt người một năm, sân bay Gia Lâm phục vụ chuyên chở khách nội địa tầm ngắn. Sân bay thứ hai của Hà Nội dự kiến sẽ xây dựng sau 2030. Ngoài ra, khai thác thêm trục đường thủy trên sông Hồng...
Đồ án mới cũng đã nghiên cứu sâu vấn đề bảo tồn di sản với việc bảo tồn khu phố cổ, phố cũ, hoàng thành Thăng Long, thành cổ Sơn Tây. Ngoài ra, định hướng phát triển nhà ở, mạng lưới hệ thống y tế, dịch vụ, thể thao... cũng được đề cập tới.
Đồ án quy hoạch chung xây dựng thủ đô sẽ được thảo luận tại tổ vào ngày 3/6 và thảo luận tại hội trường Quốc hội ngày 15/6.
Nguyễn Hưng
nguồn: http://vnexpress.net/GL/Xa-hoi/2010/06/3BA1C871/?p=4#aComment
Vua Lý Thái Tổ (Lý Công Uẩn) khẳng định việc dời đô (hay định đô - lựa chọn trung tâm quyền lực của đất nước) là việc lớn phải hết sức cẩn trọng, không được theo ý riêng của cá nhân "chợt nghĩ, chợt làm"...
LTS: Nhìn lại diện mạo đô thị Việt Nam từ xưa tới nay, KTS Phác Nguyên cho rằng, đây là việc lớn phải hết sức cẩn trọng, không được theo ý riêng của cá nhân "chợt nghĩ, chợt làm". Phải dứt mình ra khỏi những bức xúc thường nhật, những thành tích vụn vặt, để trong một chừng mực nhất định, hy vọng có được một nhãn thức toàn cảnh về công cuộc đô thị hoá. Tuần Việt Nam giới thiệu loạt bài viết nhiều kỳ thể hiện góc nhìn riêng của ông để mọi người cùng suy ngẫm.
Đã có nhiều lời ca tụng "Chiếu dời đô" theo cách nhìn khác nhau; Nhân dịp bàn về quy hoạch thủ đô Hà Nội chúng tôi thấy rằng cần quay trở lại với áng văn bất hủ, một quyết định sáng suốt, có tầm ảnh hưởng sâu rộng đến vận mệnh quốc gia, dân tộc, một tấm gương sáng, không chỉ trong xây dựng luận cứ lựa chọn vị thế của đô thị thủ đô; Trong bài này, chúng tôi chỉ xin phân tích trên hai khía cạnh tư duy và tầm nhìn:
Về tư duy:
Tư duy Tiền lệ pháp: Xưa nhà Thương đến đời Bàn Canh năm lần dời đô[5], nhà Chu đến đời Thành Vương ba lần dời đô[6], há phải các vua thời Tam Đại[7]; ấy theo ý riêng tự tiện dời đô.
Thăng Long - Hà Nội
Lời bình:Thời xưa, phương tiện hạn chế, việc khảo sát khó khăn dù có muốn cũng không thể làm ngay, vì vậy, các triều đại phần nhiều mò mẫm rút kinh nghiệm dần dần; Nhưng biết có những bài học trong lịch sử mà không đối chiếu tiền lệ để tránh sai lầm tất không phải bậc cao minh trí huệ; Vua Lý Thái Tổ (Lý Công Uẩn) khẳng định việc dời đô (hay định đô - lựa chọn trung tâm quyền lực của đất nước) là việc lớn phải hết sức cẩn trọng, không được theo ý riêng của cá nhân "chợt nghĩ, chợt làm" hồ đồ, ỷ vào quyền lực để tự quyết theo ý mình; Có thể thay đổi, thậm chí thay đổi nhiều lần (để tốt hơn) song phải có lý do chính đáng;
Tư duy Biện chứng pháp (theo mục tiêu): Làm như thế cốt để mưu nghiệp lớn, chọn ở chỗ giữa, làm kế cho con cháu muôn vạn đời, trên kính mệnh trời, dưới theo ý dân, nếu có chỗ tiện thì dời đổi, cho nên vận nước lâu dài, phong tục giàu thịnh.
Lời bình:
Bậc đế vương (thịnh trị) lấy mục tiêu vì quốc gia dân tộc (nghiệp lớn) làm trọng; Chọn ở chỗ giữa (trung tâm) nơi có điều kiện tự nhiên thuận lợi (trên kính mệnh trời), có khả năng quy tụ lòng người (dưới theo ý dân); Biện chứng pháp ở chỗ không câu nệ, linh hoạt; Làm người đứng đầu quốc gia phải lấy ý dân làm ý của mình, hướng tới giúp cho nước thịnh dân an;
Tìm nơi ở giữa đất trời tức tìm nơi cư ngụ cho trăm họ; Vì vậy, chọn vùng đất rộng lớn để cho các ngôi nhà có thể xoay bốn phương tám hướng; Nhà nhà phát vượng, người người đại cát, chẳng phải là niềm vui của hoàng đế sao?
Nếu thấy chỗ tốt, ý tốt, song quá ham quyền lực muốn khác đi để thể hiện cái tôi, đẩy thiên hạ vào chỗ lầm than - ấy là không có trái tim; Chưa rõ nguồn cơn, hồ đồ tìm cách bao biện ý riêng mình, chọn dịch chuyển từ chỗ tốt (của thiên hạ) ra chỗ xấu (của mình) - ấy là không có khối óc;
Tư duy Kinh nghiệm (bài học lịch sử): Thế mà hai nhà Đinh, Lê lại theo ý riêng, coi thường mệnh trời, không noi theo việc cũ Thương Chu, cứ chịu yên đóng đô nơi đây, đến nỗi thế đại không dài, vận số ngắn ngủi, trăm họ tổn hao, muôn vật không hợp. Trẫm rất đau đớn, không thể không dời.
Lời bình:
Không phải đấng quân vương, thiên tử nào cũng có kiến thức sâu rộng về vấn đề này, không riêng các vị Vua Đinh, Vua Lê (tiền Lê), hầu hết là các vị vua dựng cờ khởi nghĩa, triều đại ở giai đoạn đầu, việc đóng đô theo mục đích phòng thủ (nói theo ngôn ngữ hiện đại là Thủ đô Kháng chiến) nên thường chọn những nơi hiểm trở, dựa vào núi, sông ngăn cản sự tấn công của kẻ địch; Lựa chọn vị thế giãn cách thâm nhập (thời chiến) đương nhiên cũng sẽ ngăn cản sự quy tụ, phát triển (thời bình);
Thông thường các triều đại thịnh trị sau khi giành được chính quyền đều rời Thủ đô Kháng chiến, chọn nơi (vùng đất) phù hợp để định đô; có thể xây dựng mới hoặc kế thừa;
Chọn vị trí đúng sẽ thuận cho phát triển, quy tụ lòng dân, tạo sự ủng hộ (Thiên thời, Địa Lợi, Nhân hòa) chấn hưng quốc gia, đất nước; Các triều đại không chính danh (hoặc không hợp lòng dân) thường vướng vào các bê bối nội trị, không có các định hướng lớn (định đô) khiến lòng dân ly tán, thường sớm bị sụp đổ;
Về tầm nhìn:
Huống chi thành Đại La, đô cũ của Cao Vương[8], ở giữa khu vực trời đất, được thế rồng chầu hổ phục, chính giữa nam bắc đông tây, tiện nghi núi sông sau trước. Vùng này mặt đất rộng mà bằng phẳng, thế đất cao mà sáng sủa, dân cư không khổ thấp trũng tối tăm, muôn vật hết sức tươi tốt phồn thịnh. Xem khắp nước Việt đó là nơi thắng địa, thực là chỗ tụ hội quan yếu của bốn phương, đúng là nơi thượng đô kinh sư mãi muôn đời.
Trẫm muốn nhân địa lợi ấy mà định nơi ở, các khanh nghĩ thế nào?
Dời đô (hoặc định đô) vào "thế mở - thế phát triển" là thể hiện đẳng cấp của trí tuệ, tầm nhìn sâu rộng; Lựa chọn định đô vào "thế cùng" sẽ tổn hao công của, dẫn đến quốc gia suy vi;
Huống chi thành Đại La, đô cũ của Cao Vương[8], ở giữa khu vực trời đất, được thế rồng chầu hổ phục, chính giữa nam bắc đông tây, tiện nghi núi sông sau trước.
Lời bình:
Các triều đại Nhà Ngô, Nhà Đinh, Nhà (Tiền) Lê do thế cùng, lực mỏng đã chọn nơi thành có sẵn (Thành Cổ Loa) hay vùng hiểm trở tự nhiên (Thành Hoa Lư) hợp với thế phòng thủ (bị động) cũng là tất yếu;
Thành Đại La từ trước do các viên tướng nhà Đường chọn làm nơi đồn trú cai trị (trong đó có Cao Biền - nổi tiếng giỏi thuật phong thủy) không phải ngẫu nhiên;
Điều khác biệt giữa Lý Công Uẩn và những người khác là ở tầm nhìn và cách tư duy chỉ có ở bậc minh quân, trí tuệ; Việc nhìn ra một giải pháp phòng thủ trường tồn và bền vững đó là chủ động phát triển, tìm chỗ giao thương, tụ hội bốn phương để tăng cường sức mạnh thực chất (răn đe) đã làm thay đổi toàn cục; Chọn chỗ sáng để phất cờ chính nghĩa;
Nghiệp đế vương là ở trong trời đất, không câu nệ núi sông (chỉ là tiện nghi, bổ trợ); Có phải vì thế mà Kinh thành (Hoàng thành Thăng Long) được sắp đặt theo hướng Bắc - Nam (là hướng theo Kinh tuyến, Trục trái đất - hướng của La Kinh) - là hướng có tính ổn định nhất; Kinh thành đứng vững không dựa vào núi, không ngóng ra sông mà dựa vào trời đất, dựa vào lòng dân; Vị thế này chỉ Thăng Long mới có được;
Câu hỏi đặt ra là tại sao trong lịch sử nước ta, các triều đại thịnh trị (Lý, Trần, Lê...) đều chọn Thăng Long làm nơi định đô? Hay cách khác, các triều đại chọn Thăng Long làm kinh đô đều thịnh trị?
Vì sao thịnh trị? Là nơi ở giữa, Thăng Long trở thành nơi dung nạp tài năng bốn phương, quy tụ lòng người; Nước của vua nhưng nước cũng của dân, chọn Thăng Long, nơi không có chỗ cố thủ cho riêng mình, tất nhiên sẽ chung nỗi an nguy, coi dân làm gốc của nghiệp lớn; Vua nghĩ đến dân, dân sẽ nghĩ đến vua, cùng nghĩ về xã tắc;
Bất thành văn, các vị vua anh minh (chính danh) đều chọn Thăng Long làm kinh đô; Lựa chọn này xác lập đẳng cấp nhãn quan chiến lược khiến nhân dân tin vào nhân cách và trí tuệ của người đứng đầu - hết lòng phò tá - thế nên thịnh trị;
Vì sao suy vi? Chọn nơi cố thủ (yếm thế) làm kinh đô đồng nghĩa với mưu nghiệp của riêng mình; Vua vì vua, dân cũng chỉ vì dân, không nghĩ về xã tắc; Làm sao thịnh trị? Thế nên suy vi;.
Như một quy luật lịch sử, cũng bất thành văn, sau này, ở nước ta, bất cứ triều đại nào chọn kinh đô nơi khác - với thế đất hoặc phòng thủ, dựa núi - âm u hoặc quãng đất hẹp, không cân xứng - hoặc chọn trục đô thành khác hướng Bắc - Nam đều không thể phát triển, tồn tại lâu dài; trong lòng dân mặc nhiên là không chính danh (thậm chí còn coi là ngụy);
Việc chọn đất thể hiện bản chất của thể chế; Dân chúng rất nhạy cảm, chỉ thoáng qua cũng biết ai vua hiền, ai hôn quân; đâu loạn thần, đâu trung nghĩa;
Vùng này mặt đất rộng mà bằng phẳng, thế đất cao mà sáng sủa, dân cư không khổ thấp trũng tối tăm, muôn vật hết sức tươi tốt phồn thịnh. Xem khắp nước Việt đó là nơi thắng địa, thực là chỗ tụ hội quan yếu của bốn phương, đúng là nơi thượng đô kinh sư mãi muôn đời.
Lời bình:
Trong lịch sử Việt Nam có hai vị vua (hoàng đế) kiệt xuất về tài năng quân sự: Ngô Vương (Ngô Quyền) và Hoàng đế Quang Trung (Nguyễn Huệ);
Ngô Quyền (898 - 944) quê ở Đường Lâm, Sơn Tây; Năm 938 ông cầm quân đánh tan quân xâm lược Nam Hán tại sông Bạch Đằng, kết thúc 1.000 năm Bắc thuộc của Việt Nam; Mùa xuân năm 939, ông xưng là Ngô Vương, đóng đô ở Cổ Loa (thuộc thành phố Hà Nội ngày nay);
Nguyễn Huệ (1753 - 1792) quê ở Bình Định; nổi tiếng với chiến dịch Đại phá quân Thanh (Chiến thắng Kỷ Dậu - 1789); Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng đế, lấy niên hiệu Quang Trung (1788); Nhà Tây Sơn đóng đô ở Thành Hoàng Đế (Bình Định);
Ngô Vương rời quê nhà (Xứ Đoài - phía Tây) đến Thành Cổ Loa (phía Đông) ắt hẳn cũng đi qua Thành Đại La (Thành Cổ Loa chỉ cách Đại La Thành khoảng 9 km), vì lẽ gì ông không dừng lại? để đến nỗi ở ngôi không quá 5 năm;
Quang Trung Hoàng đế (với Công chúa Ngọc Hân là Hoàng hậu) ắt hẳn đã ở lại Thăng Long, vì lẽ gì ông không nhìn thấy (Kinh đô của mình), khiến nước nhà quay lại cảnh "nồi da xáo thịt"?
Những câu hỏi này không dành để tiền nhân, mà dành cho chúng ta - hậu thế!
Không phải ngẫu nhiên Chủ tịch Hồ Chí Minh chọn lại Hà Nội làm Thủ đô của Nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, chọn Ba Đình làm nơi đọc tuyên ngôn độc lập, làm nơi ở và làm việc của Trung ương (Đảng, Quốc hội, Chính phủ, Tòa án tối cao);
Định đô (hay dời đô) là hàn thử biểu đẳng cấp trí tuệ của người đứng đầu (lãnh tụ); định hướng đúng, hợp quy luật tự nhiên (mệnh trời), vì quyền lợi quốc gia, đất nước, không vì ý thích của cá nhân hay của nhóm (một vài dòng họ) mà vì trăm họ (ý muôn dân). Nhân cách lớn tạo ra nhãn quan quảng đại, nhãn quan quảng đại chính là tầm nhìn - một tầm nhìn vô hạn định: "thượng đô kinh sư mãi muôn đời".
Nhãn quan Thăng Long tụ hội đã giúp Vua Lý Thái Tổ đưa nước ta bền vững thoát khỏi cảnh ngàn năm bắc thuộc. Nhãn quan Thăng Long tụ hội đã giúp Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta lãnh đạo nhân dân ta tạo nên những kỳ tích thời đại;
Thủ đô của các nước thịnh trị trên thế giới đều có cùng vị thế như Thăng Long - Hà Nội;
Cũng: "nơi ở giữa"; "thế đất cao mà sáng sủa"; "là chỗ tụ hội quan yếu của bốn phương"
Hoàng thành Thăng Long (Hà Nội) và Tử Cấm Thành (Bắc Kinh) đều được bố trí ở vị thế: "giữa khu vực trời đất";
"chính giữa nam bắc đông tây" Với trục chính theo hướng Bắc - Nam (trục của trái đất) lệch < 15 độ;
Tự hào về tư duy và tầm nhìn Người Việt (trong quy hoạch), khi thủ đô của các nước thịnh trị trên thế giới đều có cùng vị thế như Thăng Long - Hà Nội; Cũng: "nơi ở giữa", "thế đất cao mà sáng sủa", "là chỗ tụ hội quan yếu của bốn phương"; Những Roma; London; Paris; Berlin; Moskva; Bắc Kinh; Brasilia; Tokyo; Washington, D.C.; New Delhi; và thủ đô các quốc gia thịnh trị khác cùng đều ở thế đất này.
Trẫm muốn nhân địa lợi ấy mà định nơi ở, các khanh nghĩ thế nào?
Đến đây, chúng tôi như nghe thấy lời Hồ Chủ tịch vang vọng trên Quảng trường Ba Đình: Tôi nói, đồng bào nghe rõ không?
Ngàn năm, vẫn tinh thần ấy - Tinh thần Thăng Long Tụ Hội!
Chiếu dời đô bản chữ Hán:
昔商家至盤庚五遷。周室迨成王三徙。豈三代之數君徇于己私。妄自遷徙。以其圖大宅中。爲億万世子孫之計。上謹天命。下因民志。苟有便輒改。故國祚延 長。風俗富阜。而丁黎二家。乃徇己私。忽天命。罔蹈商周之迹。常安厥邑于茲。致世代弗長。算數短促。百姓耗損。万物失宜。朕甚痛之。不得不徙。
况高王故都大羅城。宅天地區域之中。得龍蟠虎踞之勢。正南北東西之位。便江山向背之宜。其地廣而坦平。厥土高而爽塏。民居蔑昏墊之困。万物極繁阜之 丰。遍覽越邦。斯爲勝地。誠四方輻輳之要会。爲万世帝王之上都。
朕欲因此地利以定厥居。卿等如何。
Bản phiên âm Hán-Việt:
Tích Thương gia chí Bàn Canh ngũ thiên, Chu thất đãi Thành Vương tam tỉ. Khởi Tam Đại chi sổ quân tuẫn vu kỷ tư, vọng tự thiên tỉ. Dĩ kỳ đồ đại trạch trung, vi ức vạn thế tử tôn chi kế; thượng cẩn thiên mệnh, hạ nhân dân chí, cẩu hữu tiện triếp cải. Cố quốc tộ diên trường, phong tục phú phụ. Nhi Đinh Lê nhị gia, nãi tuẫn kỷ tư, hốt thiên mệnh, võng đạo Thương Chu chi tích, thường an quyết ấp vu tư, trí thế đại phất trường, toán số đoản xúc, bách tính hao tổn, vạn vật thất nghi. Trẫm thậm thống chi, bất đắc bất tỉ.
Huống Cao Vương cố đô Đại La thành, trạch thiên địa khu vực chi trung; đắc long bàn hổ cứ chi thế. Chính Nam Bắc Đông Tây chi vị; tiện giang sơn hướng bối chi nghi. Kỳ địa quảng nhi thản bình, quyết thổ cao nhi sảng khải. Dân cư miệt hôn điếm chi khốn; vạn vật cực phồn phụ chi phong. Biến lãm Việt bang, tư vi thắng địa. Thành tứ phương bức thấu chi yếu hội; vi vạn thế đế vương chi thượng đô.
Trẫm dục nhân thử địa lợi dĩ định quyết cư, khanh đẳng như hà?
Bản dịch tiếng Việt:
Xưa nhà Thương đến đời Bàn Canh năm lần dời đô[5], nhà Chu đến đời Thành Vương ba lần dời đô[6], há phải các vua thời Tam Đại[7]; ấy theo ý riêng tự tiện dời đô. Làm như thế cốt để mưu nghiệp lớn, chọn ở chỗ giữa, làm kế cho con cháu muôn vạn đời, trên kính mệnh trời, dưới theo ý dân, nếu có chỗ tiện thì dời đổi, cho nên vận nước lâu dài, phong tục giàu thịnh. Thế mà hai nhà Đinh, Lê lại theo ý riêng, coi thường mệnh trời, không noi theo việc cũ Thương Chu, cứ chịu yên đóng đô nơi đây, đến nỗi thế đại không dài, vận số ngắn ngủi, trăm họ tổn hao, muôn vật không hợp. Trẫm rất đau đớn, không thể không dời.
Huống chi thành Đại La, đô cũ của Cao Vương[8], ở giữa khu vực trời đất, được thế rồng chầu hổ phục, chính giữa nam bắc đông tây, tiện nghi núi sông sau trước. Vùng này mặt đất rộng mà bằng phẳng, thế đất cao mà sáng sủa, dân cư không khổ thấp trũng tối tăm, muôn vật hết sức tươi tốt phồn thịnh. Xem khắp nước Việt đó là nơi thắng địa, thực là chỗ tụ hội quan yếu của bốn phương, đúng là nơi thượng đô kinh sư mãi muôn đời.
Trẫm muốn nhân địa lợi ấy mà định nơi ở, các khanh nghĩ thế nào?
(Bản dịch của Viện Khoa học Xã hội Việt Nam, in trong Đại Việt sử ký toàn thư, Nhà Xuất bản Khoa học Xã hội, Hà Nội, 1993) - Trích nguồn: Bách khoa toàn thư mở Wikipedia; (Đối chiếu với lần tái bản 2004);
Phác Nguyên
nguồn: http://www.tuanvietnam.net/2010-05-08-doc-lai-chieu-doi-do-de-thay-tam-nhin-quy-hoach-cua-ong-cha
Xét từ quan điểm cá nhân nghiên cứu dưới góc độ phong thủy, tôi không tán thành đưa trung tâm hành chính quốc gia vào khu vực Ba Vì.
Phần 1: Kinh Dịch có nguồn gốc từ Việt Nam?
Hiện nay dư luận đang rất quan tâm đến chuyện đặt trung tâm hành chính quốc gia về chân núi Ba Vì. Từ góc độ khoa học phong thủy, ông có thể nói gì về điều này?
Tôi có đến xem mô hình quy hoạch Hà Nội, theo cảm quan riêng - có thể rất chủ quan, vì tôi không được trực tiếp cung cấp thông tin nào cụ thể - thì với cách đặt trung tâm hành chính ở đó, có thể là người quyết định đặt ở vị trí này có tư duy về phong thủy. Đằng trước có hồ Đồng Mô, đằng sau tựa núi Ba Vì, ở giữa có khoảng đất trống, đặt trung tâm hành chính quốc gia vào đó.
Nhưng tôi e rằng, đó là kiến thức sai. Vì khu vực này khí chất rất hẹp, không đủ tụ khí. Xét từ quan điểm cá nhân nghiên cứu dưới góc độ phong thủy, tôi không tán thành đưa trung tâm hành chính quốc gia vào khu vực này.
Hầu hết các thành phố lớn trên thế giới nằm ở hữu ngạn sông nếu nhìn từ đầu nguồn xuống. Trong lý luận phong thủy của tôi, khí gặp gió thì tán, gặp thủy thì tụ. Trong sự vận động của trái đất ngược chiều kim đồng hồ, thì bên hữu ngạn sông khí tụ, bên tả ngạn thì khí tán.
 |
| Nhà nghiên cứu Nguyễn Vũ Tuấn Anh. Ảnh: LAD |
Vậy ông có suy nghĩ gì về hướng quy hoạch cho phù hợp với khoa học phong thủy?
Từ thời điểm đặt thành Đại La đến nay đã hơn ngàn năm, khí đã tụ nhiều. Do đó tôi tán thành với quan điểm mở rộng Thủ đô. Nhưng mở như thế nào lại là chuyện khác. Tất nhiên không thể cố chấp là phải dồn mọi thứ vào khu khí tụ. Nguyên tắc căn bản nhất là phải tôn trọng sự hòa nhập với thiên nhiên cao.
Hiện nay nhiều người đòi trung tâm hành chính phải chuyển về gần Hồ Tây. Những người có kiến thức sơ sơ về phong thủy cũng đều biết là nơi gần hồ nước lớn thì đều là nơi tụ khí, âm dương hài hòa. Nhưng vùng đất đó, khí tụ đến đâu thì chưa hẳn là lấy hồ nước đó làm trọng tâm, có thể lùi lại, tiến lên, sang phải trái tùy tính toán cụ thể.
Còn những thảo luận về vấn đề trục Thăng Long - một dự án lớn của Thủ đô, ông có ý kiến như thế nào?
Khí sinh ra sự tương tác của các vật thể. Sự di chuyển vận động trên con đường tạo ra khí. Nếu con đường càng thẳng, luồng xung xát khí càng mạnh. Bởi vậy, trong phong thủy thường kiêng con đường thẳng đâm thẳng vào nhà.
Nếu mình muốn làm con đường thẳng, phải tùy vào con đường đó đâm vào đâu. Xấu tốt là quan niệm của con người, chứ bản thân thiên nhiên không có vấn đề đó. Con đường tạo ra xung xát khí, chưa hẳn là xấu. Phải xem con đường đi vào đâu, nối với cái gì thì trở thành tốt.
Tôi chưa có ý kiến cụ thể về con đường này vì chưa được xem kĩ lưỡng toàn bộ các quy hoạch xung quanh nó, và chưa thật hiểu ý đồ của người vẽ dự án.
Sẵn lòng chia sẻ "Luận tuổi Lạc Việt"
Một câu chuyện khác cũng rất thú vị là, trong dân gian hiện đang phổ biến cách tính tuổi tác để quyết định nhiều việc lớn trong cuộc đời theo phương pháp Âm dương, vậy làm thế nào để xác định được cách tính toán có đúng không?
Tôi cũng trăn trở là nhiều người chỉ học sách và đem ra áp dụng cứng nhắc, có khi đúng khi sai. Nhưng vì họ có tâm, và khách quan, không ảnh hưởng lớn lắm đển quan hệ xã hội.
Song cũng có người dùng điều này để mưu lợi bản thân và dọa dẫm thân chủ, thì rất không tốt.
Tôi mong muốn có những nghiên cứu đích thực và phổ biến để dẹp mê tín dị đoan. Để xem cho chính xác, chẳng hạn chỉ để bốc được một quẻ dịch thì cần những nhà chuyên môn nghiên cứu rất lâu và phải có kinh nghiệm.
Còn những cách tính tuổi vợ chồng lấy nhau có hợp hay không, thì thực ra rất khập khiễng. Tôi có quan điểm là yêu nhau cứ việc lấy. Không có vợ chồng nào khắc nhau cả.
Bằng chứng là tôi đã làm những thống kê tuổi vợ chồng rất là khắc, thậm chí cả tuổi tôi và bà xã tôi, trong sách nói là rất xấu. Nhưng thực tế là nhiều cặp vợ chồng rất giàu có hạnh phúc.
Tôi tìm hiểu ra một phương pháp nữa là luận tuổi Lạc Việt. Xác định rằng đứa con trong gia đình ảnh hưởng đến hạnh phúc như thế nào.
Kết luận của tôi là yêu nhau cứ việc lấy, miễn là sinh tuổi con đừng khắc tuổi mẹ. Nhiều người không biết, cứ kiên quyết là tuổi này không được lấy tuổi kia, gây nên sự chia ly đau lòng cho nam nữ.
Cái lý của việc tính tuổi để kết hôn là gì? Và cái không hợp lý của nó là gì?
Có nhiều phương pháp tính tuổi vợ chồng. Người ta chia tuổi người nam và tuổi người nữ ra 8 cung bát quái. Phối 8 cung lại ra quy ước tốt xấu, tổng cộng 64 trường hợp. Trong trường hợp sự kết hợp ra ô xấu, thì họ đưa ra kết luận là cặp này lấy nhau sẽ xấu.
Phương pháp tính khác là Cao Ly đồ hình, dùng thập thiên can của người nam, phối với 12 địa chi của người nữ, ra 120 trường hợp tuổi nam nữ lấy nhau.
Ngoài ra, còn có cách tính 12 địa chi phối với 12 địa chi, ra 144 trường hợp.
Với dữ kiện ban đầu chỉ có như vậy, thì các kết quả không thể vượt quá con số trên. Nhưng thế giới có ít nhất có 6 tỉ người, tính tối thiểu là có 1,5 tỉ cặp vợ chồng. Nếu cứ tính theo kiểu tốt xấu như các phương pháp trên, thì không lẽ có nửa số vợ chồng lấy nhau phải nghèo hoặc gặp hoạn nạn ngay? Điều này vô lý ngay trên thực tế và dễ dàng thấy sai.
Qua tính toán, tôi thấy là tuổi người con út ảnh hưởng rất lớn. Có những cặp vợ chồng lấy nhau, nếu xét tuổi theo phương pháp cũ thì rất xấu, và ngược lại.
Tôi đã ứng dụng luôn để khuyên nam nữ yêu nhau thì cứ lấy, chỉ căn làm sao để có đứa con hợp với tuổi mẹ. Vì người nữ trong thuyết Âm dương ngũ hành, thuộc về âm - âm là sự tăng trưởng, nền tảng gia đình.
Thực tế là cách tính tuổi tác để kết hôn đã gây đau khổ chia rẽ cho nhiều đôi nam nữ. Nó tuy không được nói trên thông tin đại chúng, nhưng lại phổ biến ngấm ngầm nhiều đời nay và rất khó thay đổi.
Cá nhân tôi rất sẵn sàng chia sẻ phương pháp của mình, không cần bản quyền, để giúp mọi người hiểu hơn.
Về mặt lý thuyết, đối với những vấn đề đã tiên tri được, bản thân người nghiên cứu và dự đoán trước được sự việc, có cách gì để thay đổi trong tương lai không?
Điều này rất phức tạp. Chẳng hạn, tôi và 2 người nữa đã dự đoán được cuộc chiến tranh Iraq sẽ xảy ra, nhưng sức mình không thay đổi được. Chỉ trừ phi những điều dự đoán này được nhiều người quan tâm, đặc biệt là những người có trách nhiệm, thì có thể hành động để hạn chế bớt.
Biết trước là một chuyện, điều kiện tác động lại là chuyện khác.
Theo sơ đồ, trục đường Thăng Long sẽ nối dài đường Hoàng Quốc Việt đến chân núi Ba Vì. Trên trục này sẽ đặt các công trình bảo tàng, thư viện, nhà hát, đài Độc Lập và các biểu tượng văn hoá khác.
Tham vọng của các tác giả đồ án là biến đây thành con đường độc đáo mà chỉ Thủ đô Hà Nội mới có và sẽ được thi công vào năm 2011.
Nhưng trên thực tế dự án khả thi được bao nhiêu phần trăm trong khi tổng vốn đầu tư lên đến 60 tỉ USD?
Người dân Hà Nội xem triển lãm quy hoạch chung xây dựng thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Ảnh: NLĐO)
Nhiều bất hợp lý đã nảy sinh. Ban đầu các công trình được xây dựng trên tiêu chí phục vụ cộng đồng, môi trường nhưng khi thực hiện lại gắn với mục đích lợi nhuận của doanh nghiệp. Bởi lẽ để có được 60 tỉ USD, dự kiến Hà Nội sẽ phải đổi cho các doanh nghiệp làm đường nhiều khu đất và dự án.
Phần lớn người dân cho rằng việc xây dựng trục Thăng Long là quá tốn kém và không cần thiết. Nhiều đại biểu HĐND TP Hà Nội cũng hoài nghi về giá trị sử dụng của trục Thăng Long, chưa kể chuyện trục Thăng Long sẽ tạo nên khó khăn về việc di dân, giải phóng mặt bằng.
“Tôi không hiểu trục giao thông này đóng vai trò gì trong không gian giữa Hồ Tây và hồ Đồng Mô. Cả trục đường chỉ để nối khu thành cổ với trung tâm hành chính sẽ dời đến chân núi Ba Vì?”, đại biểu Vũ Đức Tân thẳng thắn nói.
Ngay cả một lãnh đạo Hà Nội cũng thừa nhận trục Thăng Long không giải quyết được nhiều về giao thông vì đã có đường 32 và đường Láng - Hoà Lạc.
Vậy có nên mạo hiểm đầu tư vào dự án tốn quá nhiều công sức, kinh phí mà nếu như thực hiện không tốt Hà Nội sẽ có một “đại quy hoạch treo” lớn nhất từ trước đến nay?
Và Hà Nội có nên theo đuổi ước mơ vươn tới một “đại thủ đô” khổng lồ, với nhu cầu 34.000 ha đất sạch và 90 tỉ USD tổng vốn đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật giai đoạn 2010 – 2050 để lớn gấp 3,4 lần hiện nay?
Những câu hỏi đó hàng triệu người dân Hà Nội đang mong chờ các nhà chức trách trả lời thấu đáo!
Trong triển lãm quy hoạch chung Hà Nội, trục Thăng Long luôn đông người xem. Trên báo chí cũng nhiều ý kiến. Đã có kiến trúc sư cho biết một trong những ý tưởng hình thành lấy hình mẫu đại lộ Champs Elysées, trục đường làm nổi danh Paris. Tuy vậy, có không ít nghi ngại từ nhiều phía.
Từ lối đi dạo trên cánh đồng thành đại lộ trứ danh
Năm 1616, trên cánh đồng ngoài tường thành Paris, hoàng hậu Marie de Médicis mở một con đường trồng cây hai bên để đi dạo.
Năm 1724, đại lộ kéo dài tới vị trí Quảng trường Étoile. Năm 1763, Quảng trường Concorde ở đầu đại lộ được khánh thành. Năm 1806, Napoléon Bonaparte dựng Khải Hoàn Môn ở Étoile.
 |
| Ảnh trái: Trục Champs - Elysées xuất phát từ Louvre đến Étoile dài 2 km, nối tiếp 4 km tới La Défense Ảnh phải: Ảnh chụp từ đỉnh tháp La Conncorde xuyên qua biểu tượng của Paris lịch sử (Khải Hoàn Môn) để vươn tới tương lai với biểu tượng Grand Arche - Quảng trường trung tâm La Défense |
Năm 1858, Haussmann tiến hành cải tạo lớn Paris, các thảm cỏ và hai hàng cây hai bên được trồng mới. Cuối đại lộ, Quảng trường Étoile cũng được quy hoạch lại, chiều dài gần 2 km.
Đầu thế kỷ 20, nơi đây trưng bầy các sản phẩm công nghiệp mới: Đường tầu điện ngầm, xe hơi, rạp chiếu phim...
 |
| Ảnh trái: Paris đầu thế kỷ 17: Nhà thờ Đức Bà vươn cao trên đảo, sông Sein chảy hai bên Ảnh phải: Công việc mở đường trong những năm 1852-1855: Haussmann cải tạo lớn Paris |
Năm 1932-1939, quy hoạch vùng Paris định ra giới hạn để kéo dài gấp đôi ra ngoại ô La Défense, nhưng chỉ thực sự phát triển mạnh vào thập kỷ 60, thời tỉnh trưởng Paul Delouvrier.
Năm 1980, sơ đồ vùng Paris được xem xét lại, xuất hiện các công trình đô thị hiện đại quy mô lớn ở đoạn cuối trục đường, xuyên qua đại lộ Charlle de Gaule và Grande Armée tới La Défense. Thời mà tổng thống Miterrand dạt dào cảm xúc, muốn là "một KTS hay là ông hoàng dạo bước trên đường phố". Cuối thế kỷ 20, trục đường được đầu tư hàng trăm triệu Franc để ngầm hoá bãi đỗ xe, lát đá granit xám. Cho tới nay, nó không ngừng được chăm chút tô điểm mỗi ngày.
Từ một lối di dạo trên cánh đồng trở thành đại lộ trứ danh của Kinh đô Ánh sáng - Thủ đô quốc gia giàu có, xây dựng bởi các chuyên gia quy hoạch đô thị lừng danh - Con đường đã đi qua lịch sử 4 thế kỷ như vậy.
Hà Nội : Xưa và nay
Đồng thời với hoạt động hiện đại hoá đô thị Paris, tại Hà Nội, các KTS quy hoạch tài hoa đến từ nước Pháp cũng tiến hành các dự án mở rộng thành phố. Các trục đường lớn được vạch ra, giao cắt với nhau tạo thành những cánh sao- quảng trường - Étoile (tiếng Pháp nghĩa là ngôi sao). Nghiên cứu đầu tiên năm 1923, sau 20 năm bản kế hoạch công phu hoàn thành (1943).
 |
| Ảnh trái: Quy hoạch Hà Nội năm 1943 với các quảng trường cánh sao, góc phải chú thích vùng dự trữ đặc biệt Ảnh phải: Quảng trường Đấu xảo năm 1923, đã bị ném bom 1944, nay là vị trí Cung Hữu nghị |
Tuy vậy, các thủ tục chuẩn bị đất đai mới thực sự quan trọng. Chính vì vậy Bản đồ Quỹ dự trữ đất đặc biệt được công bố "Délegation Speciale". Thành phố uỷ thác cho Công ty Địa ốc tiến hành các thủ tục trưng mua đất nằm trong ranh giới Quỹ đặc biệt, lúc ấy thuộc tỉnh Hà Đông, kinh phí vay Ngân hàng Địa ốc. Diện tích rộng gấp đôi nội thành cũ (28 km2/12 km2).
Có đất, đường phố xây dựng theo tiêu chuẩn chặt chẽ về thẩm mỹ, kỹ thuật, vệ sinh ngang với Châu Âu đương thời. Nhà đất được bán thu hồi vốn trả lại cho Ngân hàng Địa ốc dưới nhiều hình thức: Bán lô đất có hạ tầng, bán nhà xây sẵn, trực tiếp, trả dần, cho thuê dài hạn, ngắn hạn...Tất cả vận hành trơn chu tại một đầu mối duy nhất, trực tiếp từ toà thị chính. Các sở kiến trúc quy hoạch, địa chính, vệ sinh, thuế...bộ máy gọn nhẹ hoạt động hiệu quả. Tham nhũng, hối lộ rất ít vì công chức sợ mất việc, mất luôn tiền bảo lãnh trách nhiệm và sợ...mang tiếng, xấu hổ.
Nửa đầu thế kỷ 20 đi qua phố cổ, phố cũ nhà cửa ngăn nắp, cống rãnh tươm tất, cây cối thẳng hàng cứ thế hình thành- nhà ra nhà, phố ra phố. Giờ đây khu vực là hồn cốt của Hà Nội, nó đang được khoanh vùng để được gọi là di sản, có điều mỗi ngày nó tàn tạ đi một ít mặc cho sáng kiến bảo tồn mỗi ngày một nhiều.
Con đường nào làm rạng danh Thành phố
Theo niềm tin tâm linh, Rồng nằm thẳng duỗi ra là Rồng ốm, có lẽ vậy nên dư luận xã hội có nhiều người lo ngại. Ở triển lãm quy hoạch mới đây, thì trục Rồng đang quẫy mạnh. Nhiều người mắt dán vào bản vẽ, mồm gọi điện thoại cho người nhà xuống, lo tiền mua đất nơi Rồng vẽ chạy qua. Có vị bực lắm vì Rồng cắt vào dự án bất động sản dở dang.
Tại đây có hai chỗ rất hay. Một là vùng đất dự trữ Trung tâm hành chính Quốc gia (TTHCQG), diện tích đến cả ngàn hec -ta ở sườn Đông Ba Vì. Hai là phối cảnh trục từ sông Nhuệ đến vành đai 4 rất giống Champs Elisee: Cây xanh dày đặc, diện tích đất công cộng mấy trăm hec- ta. Hà Nội nên chăng khẩn trương trưng mua hơn 1.000 hec- ta này làm Quỹ đất dự trữ đặc biệt, ra quy chế bảo vệ tài sản công cộng - giống như "Délegation Speciale " của Hà Nội xưa.
 |
| Triển lãm quy hoạch chung Hà Nội tại Vân Hồ, từ 21/4 đến 1/5/2010. Đông đảo cư dân Hà Nội đến xem, đặc biệt quan tâm đến Trục Thăng Long (Ảnh: KTS Lê Việt Sơn, chụp 24/4/2010) |
Các đô thị văn minh trên toàn thế giới đều làm vậy, đơn giản là chỉ có thể xây theo quy hoạch khi chủ động quỹ đất. Thủ tục này pháp điển hoá là " Kế hoạch chiếm giữ đất đai - Plan d'Occupation dis Sols- POS". Chỉ riêng hai vùng POS này là đủ lý do để ủng hộ Trục Thăng Long. Có điều Trục Thăng Long nên kết thúc tại nút giao cắt với vành đai 4. Đoạn từ vành đai 4 vượt qua hồ Đồng Mô để sang khu dự kiến TTHC, tốt nhất là cứ chấm gạch để đó cho đến 2050 hãy bàn.
Khu vực hướng tuyến đi qua vành đai xanh hay hành lang xanh thì 2 nơi này, cần cấm xây dựng. Đất đai ở đây thuộc vùng "Can thiệp đất đai - Zones d'Intervention Foncière - ZIF", ưu tiên quyền trưng mua của thành phố, để tích tụ ruộng đất phục vụ mầu xanh đô thị.
Đường vượt qua vành đai Xanh hay hành lang Xanh thì đặt trên cao, ở dưới vùng Xanh cần được bảo tồn- ngăn chặn cái bệnh "bám đường". Nó còn là không gian thoát nước nhanh cho lưu vực sông Nhuệ và sông Đáy- khác hẳn đường Láng Hoà Lạc đắp cao thành con đê ngăn nước, kéo dài úng ngập Hà Nội cuối năm 2008. Đường lên cao xuống thấp, uốn lượn như Rồng bay, tạo nên cái Trục Champs de Thăng Long.
 |
| Ảnh trên: Trục Thăng Long, đoạn 1, khuyến nghị làm đường trên cao qua vành đai Xanh hai bờ sông Nhuệ Ảnh dưới: Hình phối cảnh mở rộng đoạn trục 350m có rất nhiều cây xanh và không gian công cộng |
Thành phố cần thông báo rõ phân kỳ đầu tư, cách tiếp cận đất đai theo quy hoạch sẽ giảm thiểu những đầu cơ lãng phí và giúp xã hội phát triển có trật tự...Có con đường chạy dài mang theo rắc rối mệt mỏi, có con đường dừng lại ở chỗ hợp lý, đem lại niềm vui, nâng cao đời sống cho cả cộng đồng.
Đường vẽ ra bởi người người tài hoa, làm ra bởi người công tâm, vì lợi ích chung - làm cho thành phố xanh sạch, thuận hoà, ngay ngắn, thịnh vượng thì đường ấy sẽ làm rạng danh thành phố.
 |
| Đoạn cuối với khu đất dự trữ TTHCQG. Khuyến nghị đoạn qua hành lang Xanh đến năm 2050 mới thi công (lúc đó TTHCQG mới nghiên cứu) và làm đường trên cao (đánh dấu vòng màu xanh) |
*Bài viết sử dụng tư liệu: L'urbanisme - Pierre Merlin, GS ĐHTH Paris và Trường Cầu đường Quốc gia- Chủ tịch Viện QHĐT Pháp -NXB Thế giới1993. Ảnh nguồn Hanoidata
Tác giả: Trần Huy Ánh
nguồn: http://www.tuanvietnam.net/2010-05-09-truc-thang-long-rong-bay-hay-rong-nam-thang-
“…trạch thiên địa khu vực chi trung; đắc long bàn hổ cứ chi thế. Chính Nam Bắc Đông Tây chi vị; tiện giang sơn hướng bối chi nghi. Kỳ địa quảng nhi thản bình, quyết thổ cao nhi sảng khải. Dân cư miệt hôn điếm chi khốn; vạn vật cực phồn phụ chi phong. Biến lãm Việt bang, tư vi thắng địa. Thành tứ phương bức thấu chi yếu hội; vi vạn thế đế vương chi thượng đô” (ở giữa khu vực trời đất, được thế rồng chầu hổ phục, chính giữa nam bắc đông tây, tiện nghi núi sông sau trước. Vùng này mặt đất rộng mà bằng phẳng, thế đất cao mà sáng sủa, dân cư không khổ thấp trũng tối tăm, muôn vật hết sức tươi tốt phồn thịnh. Xem khắp nước Việt đó là nơi thắng địa, thực là chỗ tụ hội quan yếu của bốn phương, đúng là nơi thượng đô kinh sư mãi muôn đời) Đây là một đoạn trong “Chiếu dời đô” của vua Lý khi chọn thành Đại La, nơi thắng địa, chỗ hội tụ quan yếu bốn phương làm kinh đô nước Việt. Có hai điểm quan trọng nhất trong kinh thành của vua Lý: Mặt chính của toà thành và các dinh thự hành chính, từ việc quay mặt về hướng Bắc, tức là hướng về nơi Hoàng đế nhà Tuỳ, Đường ngự trị, được đổi sang hướng Nam.
Thứ hai, thành Đại La khi đó có giới hạn đến sông Tô Lịch để lấy cái thế tựa núi.
Sau này, nhận xét về Thăng Long, sử gia Ngô Sĩ Liên viết: “Núi là vạt áo che, sông là dải đai thắt, sau lưng là sông nước, trước mặt là biển, địa thế hùng mạnh mà hiếm, rộng mà dài, có thể là nơi vua ở hùng tráng, ngôi báu vững bền, hình thể Đại Việt không nơi nào hơn được nơi này”.
Có lẽ cái thế của Thủ đô, tức là cái thế được nói đến trong chiếu dời đô của vua Lý Công Uẩn đã bị phá vỡ ngay sau khi Quốc hội của Thế kỷ 21 quyết định sáp nhập bất chấp sự phản ứng của dân Thăng Long, thậm chí cả dân Sơn Tây, cả dân xứ Đoài, để núi non sông nước, từ chỗ là điểm dựa, thế nhìn của kinh đô, giờ trở thành núi hàng rào- sông rạch nước.
Và đến sau khi quy hoạch Thủ đô được công bố với Trung tâm hành chính quốc gia đặt ở Ba Vì thì hoàn toàn có thể nói rằng con cháu thời nay đã cơ bản phá xong cái thế rồng cuộn hổ ngồi mà cha ông đã định từ gần 1000 năm trước.
Trong sách Dư địa chí, Nguyễn Trãi cũng đã gọi núi Ba Vì là “núi tổ của nước ta đó”. Nhưng từ cái thế núi toả, Thăng Long đời mới đã không còn tựa núi nhìn sông nữa mà là “chui vào núi và rời xa sông”- Nhận xét của TS Nguyễn Xuân Diện- Viện Hán Nôm.
Trên bản đồ quy hoạch Thủ đô, trục tâm linh được vẽ bắt đầu từ dốc Bưởi, xuyên qua làng văn hóa các dân tộc, vượt qua hồ Đồng Mô. Trục này đang tạo ra một cơn sốt bất động sản dọc theo chiều dài 30km này. Phải chăng trục tâm linh chỉ là để giải quyết vấn đề…đóng băng của thị trường BDS Hà Nội? (nói như TS Diện là “gây xáo trộn thị trường BĐS”). “Nếu như 9 cuốn sách của Cao Biền còn lưu ở Viện Hán Nôm tới nay còn chưa từng có người tới đọc thì xin lỗi các vị, đừng có nói gì đến cái gọi là tâm linh”- ông nói. Đây là một trục tâm linh hướng về phương bắc? Đây là con đường hướng về hay đâm đầu vào núi tổ? Hay chỉ thuần tuý là con đường bất động sản?
Và dường như khi nghĩ ra cái Mỹ từ “Trục tâm linh”, các nhà hoạch định đã chỉ đắc ý với sự “hướng tổ”- đang trở thành một trào lưu, để hợp thức, để che dấu cho những âm mưu, những lợi ích, để liên tục phá vỡ các kỷ lục về sự hoang phí trong tiêu tiền và cả tham nhũng, trong việc chạy theo và lập ra các kỷ lục nhân dịp thượng thọ Thăng Long. Đã có ai trả lời là trục tâm linh này đang đâm đầu vào núi, đang xoay hướng kinh thành, thậm chí đang đi vào “cửa tử” (chữ dùng của TS Diện).
Trở lại với Trung tâm hành chính quốc gia. Vấn đề là Trung tâm sẽ gồm những gì, khi mà nhà Quốc hội thì đã ở Ba Đình. Trung tâm hội nghị quốc tế thì đã ở Mỹ Đình.
TS Diện, với tư cách là một người con của làng cổ Đường Lâm cho rằng: Xứ Đoài là vùng đất phía Bắc của tỉnh Hà Tây cũ, là nơi có địa thế kẹp giữa hai dãy núi – Tam Đảo và Tản Viên, bị bao vây bởi sông Hồng và hai dãy núi nên đây là vùng đất tương đối biệt lập và khép kín, ít có giao lưu. Nơi đây, hình thành nên làng mạc khép kín, do đó lưu giữ được tương đối toàn vẹn những nét văn hóa Việt cổ (Việt - Mường) và bảo tồn cảnh quan văn hóa xứ Đoài như đền chùa đình miếu và các nhà ở dân gian. Đây từng là nơi nhà Lý nhốt giữ tù binh. Kể tên hàng loạt các dòng họ Phan Huy (Thạch Hà, Hà Tĩnh), dòng họ Nguyễn Bá Lân (Từ Hoài Bão, Tiên Du, Kinh Bắc), dòng họ Nguyễn của Tản Đà (từ Kim Lũ, Hà Nội), dòng họ Phạm Công Trấn (từ Gia Lâm)… đã từng đến định cư tại Xứ Đoài, ông nói đây thực chất là “Nơi ẩn cư của các kẻ sĩ lánh đời, quay lưng với thế sự”. Xứ Đoài chưa bao giờ là vùng kinh tế năng động,. Nơi này chỉ thích hợp để bảo tồn văn hóa, làm du lịch văn hóa và du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng. Vậy khi Trung tâm hành chính quốc gia về đây thì khu vực này sẽ thành khu làm việc hay khu nghỉ dưỡng của các quan chức?
P/S: Ý kiến của TS Diện được phát biểu tại buổi Toạ đàm “Quy hoạch và bảo tồn di sản văn hoá ở Thủ đô Hà Nội” do Báo Đại Đoàn Kết và Văn phòng BCD 1000 năm Thăng Long- Hà Nội phối hợp tổ chức sáng nay 7-5 tại Hà Nội. (Trong giấy mời còn có một cái mở ngoặc đơn là: Trường hợp quy hoạch Thủ đô tầm nhìn đến năm 2030 hay đại loại như thế)
Đây là một toạ đàm mà một diễn giả đã nhận xét: Toạ đàm mà có đến ¾ người dự là báo chí, nửa số còn lại là Ban tổ chức và hầu như không có ai đúng chuyên môn về bảo tồn di sản. Toạ đàm về quy hoạch và bảo tồn di sản nhưng lại không có mặt đại diện của hai nhà tư vấn PPJ và POSCO với tư cách tác giả của Quy hoạch Thủ đô, không có đại diện của Cục Di sản. Ông cho rằng đây là một cuộc họp báo và đặt câu hỏi: Ai sẽ đưa những ý kiến phát biểu tại đây? Đưa đến địa chỉ nào? Hay chỉ nói cho vui?
Nói thêm: Một Toạ đàm mà không có ý kiến phản biện. Một buổi Toạ đàm mà chủ thì lại là khách. Các diễn giả lại chỉ đóng vai trò phóng viên khi chỉ nêu câu hỏi. Và các phóng viên thì vào vai…quần chúng. Thì rõ ràng đó không phải là cuộc toạ đàm.
Trong các cuộc họp báo, các nhà báo đặt câu hỏi và người tổ chức họp báo trả lời. Nhưng cuộc này cũng không thể gọi là cuộc họp báo vì chỉ có người đặt câu hỏi chứ không có người trả lời.
Ấn tượng nhất là phần phát biểu của TS Đỗ Văn Ninh: “Thú thực tôi nghe từ nãy đến giờ mà tôi chả hiểu gì cả”. Sau khi vị TS có chuyên môn là gạch ngói này phát biểu, nhiều người đã vỗ tay bởi họ cũng không biết cái buổi này là nói về quy hoạch, hay bảo tồn, hay cả hai. Tại hạ sau khi nghe TS Ninh nói, xin lỗi, cũng nói thật là chả hiểu ông nói cái mẹ gì cả.
http://vn.360plus.yahoo.com/tuanddk/article?mid=2423&prev=-1&next=2363
Người dân có 10 ngày để ngó và góp ý cho đồ án Quy hoạch chung xây dựng Hà Nội đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050, kể từ 21.4 đến 1.5.2010, tại Trung tâm Triển lãm Văn hoá Nghệ thuật VN, Hà Nội, nơi Bộ Xây dựng trưng bày bản vẽ quy hoạch tổng thể không gian, các bản vẽ về hạ tầng kỹ thuật, mô hình sa bàn và phim minh hoạ (kết quả >>).
Các giới chuyên môn đã có những ý kiến về đồ án quy hoạch này. Kỷ niệm 1000 Thăng Long, phải chăng cần thông qua Luật Thủ đô, đồ án Quy hoạch Hà Nội để “chào mừng”? Luật và Quy hoạch Thủ đô không thể là món quà “chào mừng”. Quy hoạch không phải cho 20, 30 năm mà cho hàng trăm năm, nên riêng cụm từ “đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050” gắn với đồ án quy hoạch đã chứng tỏ khiếm khuyết cốt yếu của nó.
Quy hoạch không chỉ là vấn đề kiến trúc và xây dựng. Nó gắn với kinh tế, môi trường, văn hoá và quan trọng nhất nó định khung cho sự phát triển của địa phương hay đất nước trong thời gian dài có thể tính bằng trăm năm. Quy hoạch tốt thúc đẩy, còn quy hoạch tồi cản trở ghê gớm sự phát triển. Không thể làm một cách vội vã, khi chưa có đủ thời gian để tính toán một cách xác đáng. Theo tôi, nên công bố toàn bộ đồ án quy hoạch (kể cả các tài liệu thuyết minh) và để nhiều thời gian hơn cho các giới liên quan góp ý.
Lưu ý rằng, đây mới chỉ là đồ án quy hoạch chứ chưa phải là bản thân quy hoạch và vì thế việc góp ý còn phải kéo dài, chứ không thể viện cớ “đã lấy ý kiến của dân” để làm chuyện đã rồi. Thay cho góp ý cụ thể vào đồ án, hãy ngó lại người ta đã làm gì trong hơn 20 năm qua và đang làm gì ở vài khu của Hà Nội (và ở Hồ Chí Minh và các nơi khác cũng tương tự) liên quan đến giao thông (các khía cạnh khác có thể được xét tương tự).
Ba năm trước, năm 2007, người ta đã tính đến 2020 Hà Nội và Hồ Chí Minh sẽ hết kẹt xe. HĐND thành phố Hà Nội mới thông qua nghị quyết theo đó đến 2030 Hà Nội sẽ hết kẹt xe, tắc nghẽn giao thông. Nhìn cách các khu đô thị mới đã được xây dựng ở Hà Nội (và Hồ Chí Minh) hơn 20 năm qua và đang được xây dựng hiện nay, tôi có thể khẳng định nạn tắc nghẽn giao thông, kẹt xe sẽ chưa thể chấm dứt nếu không thay đổi triệt để việc quản lý quy hoạch và xây dựng. Đấy là công việc của chính quyền.
Hơn 20 năm trước khu Nam Thành Công được xây dựng. Người ta phân lô, làm đường mà 2 ôtô đi ngược chiều rất khó khăn. Dân cư tăng lên, nhà nhà đều tận dụng hết lô đất, thậm chí xây lấn ra thêm được phân nào hay phân đó. Và hậu quả là rõ ràng, kẹt xe, tắc nghẽn giao thông.
Đi lang thang một buổi sáng trong khu đô thị mới đang được xây dựng giới hạn bởi đường Cầy Giấy và đường trước bến xe Mỹ Đình. Hàng loạt nhà cao tầng, 15-20 tầng, đã và đang hoàn tất. Vẫn là phân lô cho các chủ đầu tư. Ai cũng “tiết kiệm” đất, tận dụng hết và nhà nọ cách nhà kia chỉ 1-2 mét, thậm chí ít hơn. Đường nội khu vẫn nhỏ, hai ôtô đi ngược chiều nhau hơi khó.
Các đường lớn có rộng hơn song cũng không quá 4 làn xe. Cống rãnh không đủ rộng hay sâu, hố ga lồ lộ trên đường và nhiều cái đã tắc. Ai đã qua Jakarta (Indonesia) vài chục năm trước đều thấy các đường chính thường có từ 8 làn xe trở lên mà nạn kẹt xe vẫn lớn. Vài năm nữa khi khu này hoàn thành, các văn phòng lấp kín các toà nhà, số người và xe cộ lưu thông tăng lên, nhất là vào các giờ cao điểm, nạn kẹt xe, tắc nghẽn giao thông sẽ là không tránh khỏi.
Hai thí dụ trên chỉ mang tính minh họa. Hiện tượng là phổ biến. Điều tương tự đã được nhiều người cảnh báo từ 25 năm trước. Chúng ta đã không rút ra được bài học từ cái sai của người khác, thậm chí từ sai lầm của chính mình cũng không.
Số người cư trú, số dân và phương tiện tham gia giao thông và độ rộng của các con đường có quan hệ đơn giản mà ai cũng hiểu: người và phương tiện tham gia giao thông đông hơn khả năng thông qua của con đường thì kẹt xe, ách tắc giao thông sẽ xuất hiện. Sinh viên năm thứ ba của tất cả các ngành kỹ thuật đều biết tính các bài toán tương tự với các công thức đơn giản (toán học gọi là lý thuyết xếp hàng hay phục vụ).
Hiện tượng là hệt như nhau trong giao thông, viễn thông, hệ thống máy tính, hay việc phục vụ ở các công sở, các quầy hàng. Hoặc cũng có thể dùng sự tương tự kinh tế để tìm hiểu. Khi cung là cố định (khả năng thông qua của con đường một khi đã xây xong với tốc độ giao thông cho trước là một con số cố định) mà cầu tăng lên (số người và phương tiện tham gia giao thông tăng) thì giá (thời gian đi) tăng lên và vượt một ngưỡng thì ách tắc sẽ xảy ra.
Tôi không tin các nhà quy hoạch lại không biết mối quan hệ này và không có các công thức tính toán. Chắc họ biết kỹ. Các quan chức, các đại biểu hội đồng nhân dân hãy xem xét kỹ các khu đô thị mới đang xây, suy ngẫm, lắng nghe, thì chắc sẽ có những quyết sách tốt hơn.
Một khi khu đô thị đã được xây, nó trói chúng ta trong 30-50 năm nếu không nói hàng thế kỷ. Và những hậu quả xấu có thể vô cùng tai hại. Cản trở sự phát triển kinh tế xã hội, gây ô nhiễm môi trường, làm cho người dân sống ở đó căng thẳng dễ lâm bệnh, v.v... Và sửa chữa các sai lầm quy hoạch là vô cùng tốn kém. Hãy chỉ nghĩ đến đoạn đường 500 mét phải chi hơn 500 tỉ đồng ở Hà Nội.
Quy hoạch là chuyện phức tạp, nhưng dựa trên những điều đơn giản. Không thể hấp tấp, càng không nên vội vã để lấy thành tích “chào mừng”.
Nguyễn Quang A
Đại lộ đông - tây là trục đường dài hơn 20km kéo dài từ phía đông sang phía tây của thành phố, với điểm bắt đầu tại quốc lộ 1A thuộc địa bàn huyện Bình Chánh, đi qua các quận 8, 6, 5, 1 và kết thúc tại Cát Lái của quận 2.
Do có một vị trí quan trọng như vậy nên hơn một tháng trước, trong chuyến đi kiểm tra tiến độ thi công đại lộ đông - tây, Chủ tịch UBND TP.HCM Lê Hoàng Quân đã chỉ đạo Sở Quy hoạch - kiến trúc chủ trì phối hợp với các sở, ngành liên quan sớm nghiên cứu và ban hành quy định về quản lý kiến trúc các ô phố dọc đại lộ đông - tây.
Ảnh bên : Thi công đại lộ đông - tây tại quận 5 sáng 3-8 (Ảnh: Đức Trí) Nơi lưu gửi... “hồn” Sài Gòn xưa
Chủ trương nêu trên của thành phố đang trở thành đề tài tranh luận lý thú cho nhiều kiến trúc sư. Kiến trúc sư Lưu Trọng Hải - nguyên cán bộ lãnh đạo văn phòng Kiến trúc sư trưởng TP.HCM trước đây, cho rằng đây là một chủ trương cần thiết, bởi đại lộ đông - tây là một trục đường lớn chạy qua hầu hết các quận, huyện trung tâm của thành phố, đặc biệt lại nối với khu đô thị mới Thủ Thiêm nên các ô phố ở đây sẽ là một điểm nhấn quan trọng về kiến trúc cho thành phố.
Theo kiến trúc sư Lưu Trọng Hải, nơi đây không gian thoáng đãng với đại lộ đông - tây rộng 10 làn xe chạy dọc kênh Tàu Hủ - Bến Nghé, và bên kia kênh lại có một con đường khác nữa nên sẽ là điều kiện lý tưởng cho việc xây dựng những công trình kiến trúc tuyệt vời.
Một cán bộ lãnh đạo của Sở Quy hoạch - kiến trúc đang trực tiếp tham gia nghiên cứu xây dựng quy chế quản lý kiến trúc các ô phố dọc đại lộ đông - tây cũng đánh giá cao vị thế lý tưởng của không gian kiến trúc này khi cho rằng “thành phố có thể xây nhiều cầu đi bộ qua kênh, vừa tạo điều kiện giao thông giữa hai bờ kênh, vừa làm công trình kiến trúc tô điểm cho khu vực”.
Bởi kênh Tàu Hủ - Bến Nghé chỉ rộng tối đa khoảng 100m, nơi hẹp nhất 40m nên không gian nơi đây rộng nhưng sẽ không trống trải. Đại lộ đông - tây chạy dọc theo kênh Tàu Hủ - Bến Nghé, nơi in đậm hình ảnh “trên bến dưới thuyền” của một Sài Gòn xưa, nên ý tưởng tái hiện một phần hình ảnh này cũng đang được rất nhiều kiến trúc sư đề xuất.
Kiến trúc sư Lưu Trọng Hải đề nghị toàn bộ khu vực đại lộ đông - tây gần đường Trần Văn Kiểu nên phục hồi các khu nhà cổ và tái hiện cảnh trên bến, dưới thuyền phù hợp với yêu cầu phát triển của thành phố, có thể là những bến tàu đón khách đi ngắm cảnh thành phố hoặc những bến taxi thủy chia tải cho đường bộ…
Khu vực quận 1, đoạn từ bến Chương Dương đến cầu Nguyễn Văn Cừ, có thể cho xây dựng nhà cao tầng nhưng không nên cao quá để có sự hài hòa với kênh và không có sự “tranh chấp” với các kiến trúc ở trung tâm quận 1.
Dọc đại lộ đông - tây cũng nên có những công trình công cộng phục vụ nhu cầu vui chơi, thưởng lãm nghệ thuật của người dân như nhà hát, rạp chiếu phim… Riêng công viên cây xanh nên được phát triển xen giữa các khối kiến trúc, vừa tạo vẻ đẹp cho các khối kiến trúc này vừa tiết kiệm được đất. Kiến trúc sư Lưu Trọng Hải cho rằng thành phố nên lưu ý đến kiến trúc “lai” Á - Âu vốn có của khu vực quận 5, quận 6 để có các công trình kiến trúc phù hợp toàn khu vực.
Cần một tổng chỉ huy cho các công trình kiến trúc 
Đặc biệt là những khu vực nằm trong diện tích đất tính từ ranh đại lộ đông - tây vào khoảng 100m-150m, dự kiến sẽ là đối tượng điều chỉnh của quy chế quản lý kiến trúc các ô phố dọc đại lộ đông - tây. Các nhà đầu tư có khả năng đảm nhận những dự án lớn, chiếm diện tích ít nhất 5.000m2 trở lên cũng sẽ được ưu tiên để các công trình xây dựng không bị xé vụn.
Sở Quy hoạch - kiến trúc cũng đang nghiên cứu khả năng hạn chế chức năng ở trong các khu phố này và ưu tiên phát triển mạnh các chức năng thương mại, đặc biệt là du lịch, vì theo sở, dọc hai bờ kênh Tàu Hủ - Bến Nghé hoàn toàn có thể tổ chức dịch vụ du lịch phục vụ du khách.
“Nơi đây có thể tổ chức các bến thuyền du lịch, các quán cà phê ven kênh hoặc tạo ra các “bãi cát” dọc kênh cho du khách đến nghỉ ngơi, thư giãn” - một cán bộ của Sở Quy hoạch - kiến trúc nói.
Tuy nhiên, đại diện Sở Quy hoạch - kiến trúc cũng cho rằng muốn làm được tất cả ý tưởng này thì ngay bây giờ các sở, ngành liên quan như giao thông, điện lực, cấp thoát nước phải kết nối được với việc xây dựng đại lộ đông - tây trong việc xây dựng các công trình này (nằm trong khu vực đại lộ). Nhất định phải hạn chế đến mức tối đa tình trạng đường vừa làm xong lại phải đào lên để lắp đặt công trình ngầm làm toàn bộ khu vực bị băm nát.
AN NHIÊN
