Một màu xanh xanh, chấm thêm vàng vàng, cánh đồng hoang vu...
Thấy thèm lại đi lang thang trên những cánh đồng Thạch Thất - Sơn Tây. Hoặc một chỗ nào thoáng.
Rặng cây xanh rì kia là rặng duối.
Tuần trước, đi trong cơn mưa, ruộng và cây xanh nhức mắt. Thấy ghen tỵ với những người như Monet, không bao giờ chán thiên nhiên, mỗi điểm màu là một động đậy, mỗi hình dáng tự nhiên là tập hợp của vô số tán sắc. Một vùng vắng người đến những muốn nằm xuống cái bãi xanh kia thật lâu. Một tập hợp những màu xanh cao thấp đến muốn kiếm cái bút lông quệt những vệt sơn dầu lên toan đã dàn dầu lanh lót sẵn.
Lần nào đi chơi vùng này cũng chập chờn mưa nắng. Cho nên màu sắc khung cảnh lúc nào cũng lòe nhòe hơi nước, những bụi cây sẫm rì, những thửa ruộng hoe hoe sáng, những mặt sông hồ lờ đờ màu hồ thủy. Đi dạo thì thích thú, lúc nào cũng có cảm giác mình không phải chen chúc với ai để chụp ảnh hay là vướng mắt cảnh lố nhố mua bán. Cũng không vất vả bờ bụi kiểu "phượt", đây chỉ thong dong đi và đến, rồi sang chỗ khác, vài cây số là tới nơi.
Những mái nhà màu nâu chen những vườn cây nhãn lá xanh đen, rồi chuyển sang bức tường đá ong vàng, rồi lại bờ ao đầy bèo. Không nghe thấy tiếng chim vì tiếng gió hú trên đồng, đẩy những cành tre ken két, những tiếng ầm ĩ gần như không có.
C.ổ.n.g l.à.n.g
Ao ở cổng làng có đổi mới: nhiều sen, nhưng lại thêm nhiều ghế đá công viên, cùng hàng cột đèn điện thành thị quá.
Qua cái cổng lại thấy một đám lúa xanh trổ đòng đòng như cái thảm.
Đ.ì.n.h
Đình Mông Phụ nhìn ra sân trung tâm làng. Phía ngoài tứ trụ là cái quán nước. Học tập Hội An, giờ nhà nào có nhà thờ họ cũng mở cửa đón khách hết. Các cụ già trông coi mời chào rất niềm nở: Các bác vào chơi nhà cháu cho vui.
Mõ hình con cá.
C.h.ù.a
Chùa Mía là ngôi chùa có nhiều tượng nhất Việt Nam - 287 pho. Chùa có bố cục chữ Tam, chia làm ba cấp: Hạ, Trung, Thượng. Chạm khắc ở các kết cấu cũng rất đẹp và còn giữ được nguyên gốc thời Lê Trung Hưng, chủ yếu là ở chùa Trung và Thượng. Chùa Hạ chỉ là nơi ngồi tụng niệm là chính.
Ngoài việc tượng không bị sơn son thiếp vàng bóng nhoáng thì chùa cũng ít dùng đèn điện.
Chùa Thượng có 5 cái động đắp bằng đất, nhưng rất tinh xảo và bay bổng. Những cây cột cái đã bị mọt, song chính cảm giác xù xì lại là cái khiến người xem đồng cảm với độ lâu đời của kiến trúc.
Thấy đề bảng quốc ngữ là động Quan Âm Thị Kính, nhưng chữ Hán trên nóc là Tây Trìu (phải hỏi lại) Sơn. Bên trong là tượng Thích Ca nhập niết bàn, phía trước là Thị Kính bế con. Ở cái động chính giữa mới nhiều tượng hơn, song động này được chú ý nhiều vì hai pho tượng trên có tính cổ điển chuẩn mực cao trong hệ tượng gỗ. Còn rất nhiều tượng khác nhưng sẽ để dịp khác.
N.h.à t.h.ờ
Nhà thờ xây năm 1953, song cũng có những nét Roman đáng chú ý. Bên trong đồ gỗ giản dị và mộc mạc.
N.h.à d.â.n
Cổng nhà bà Ấm Mùi ở thôn Đông Sàng.
Chạm chim đậu cành đào ở nhà anh Hùng, con cụ Chín Giáp, là nhà cổ nhất làng (xác định là năm 1649, theo anh Nguyễn Xuân Diện đọc từ bản văn cúng trên tấm gỗ tại nhà này).
Hoa văn trên cửa thông gian bên với chái nhà.
Đ.ề.n
Đền Và đang sửa nên cũng lanh tanh bành, nhìn ra rừng lim và cánh đồng trong mưa thật buồn.
Đã có hai con sư tử đá kiểu Trung Quốc và hàng cột gạch to uỵch sơn trắng toát xây thêm trước tam quan đền. Có hẳn bản thông báo dự án tu bổ hoành tráng.
Về thị-xã-từng-là-thành-phố:
Cầu bắc qua hào nước khá cạn.
Đây là con hào hộ thành, có cây xanh rất đẹp, lan can thì xấu.
Đường lát gạch xi măng mầu con sâu, cũng có vẻ hợp với tường thành đá ong còn sót lại. Cây xanh thật là xanh, lá rơi vàng lối đi, mưa gió não nùng... Lại đi tiếp.
Viết lúc nhớ cảnh, nhớ người và bận óc.
Nguyễn Trương Quý
copy từ email của nhóm vietnamiti
